Løft vår fane, løft vår fane høit for folkets sak!
Eivind Hasle (fødd 1943) er pensjonert lektor og skolebyråkrat. Han har vakse opp på Løkken Verk i Trøndelag, men har hatt mesteparten av yrkeskarrieren sin i Møre og Romsdal, på Sunnmøre og i Romsdal. No lever han som pensjonist på Nordmøre. Attåt yrkeskarrieren sin har han vore aktiv i organisasjonsliv og politikk, og skrive eit utall bidrag til aviser, historiske årbøker, tidsskrifter og blad om ulike tema. Mange av bidraga hans som kastar lys over den mangslungne historia om edruskapsarbeidet og fråhaldsrørsla i Møre og Romsdal, er samla i denne antologien. For Møre og Romsdal var i store delar av 1900-talet det fylket i landet der fråhaldsrørsla sto sterkast. Rørsla prega liva til svært mange av innbyggarane i fylket og var ein viktig faktor i utviklinga av Møre og Romsdal som ein økonomisk framgangsrik region.
Innhald
I Forord
II Rusmiddelbruk og edruskapsarbeid i M&R – ein historisk oversikt
III Spreidde glimt frå edruskapsrørslas historie i Møre og Romsdal
Reisetalaren som fotograferte fråhaldsrørsla.
Peter J. Sørå 1883–1956 (Romsdal sogelag, årsskrift 2002). 21
Losjelokalet – «ein samlingsstad og eit feste»
(Romsdal sogelag, årsskrift 1995).......................................... 41
Reisetalar for eit edrueleg folk. Peder Svendsen 1868–1933
(Romsdal sogelag, årsskrift 1993).......................................... 63
Molde og Bolsø Maadeholdsselskab 1841–1851
(Romsdal sogelag, årsskrift 1991).......................................... 83
«Byens Mødre må du anstrenge deg for å oppdage».
Lydia Holtermann Carlsen 1848-1939
(Årbok for Nordmøre 2013)................................................... 100
IOGT-losjane «Sølvknappen» og «Bonden» i Rindal
(Rindal Heimbygdlag, Årsskrift 2015)................................... 113
Alkoholdebatten opna vegen for kvinnene
(Avisinnlegg i regionavisene i januar 2013)........................... 122
Knut Olai Thornæs 1874-1945 – Kristiansundar med
eigen park i Trondheim (Årbok for Nordmøre 2014)............. 125
Edruskapsarbeid i med- og motvind – med Surnadal som
utsiktspunkt gjennom vel 100 år. (Du mitt Nordmøre 2002).. 132
Forhandlingsprotokoll for losje «Kristvik» nr. 155, Averøy
(Årbok for Nordmøre 2010)................................................... 146
Ungdomsleir i krigstid. NGUs leir i Volda i juli 1942
(Voldaminne 2009)................................................................. 156
Walter Strøm – portrett + Eit minne frå krigstida.
(Folket 18/1984 + Syskenbandet 3/1984)............................... 165
«Syng vår sak i toner fram» – Om songen i organisasjonsarbeidet
(Romsdal sogelag, årsskrift 2008)............................ 173
MOT RUSGIFT gjennom 100 år. Elev- og studentorganisasjonen
NSUA/FMR 1904-2004.
(Romsdal sogelag, årsskrift 2004) ........................................ 194
Volda lærarskule – eit veksthus for edruskapsarbeid?
(Forkynning – fellesskap – forsking. Volda lærarskule
1895-1995) Høgskulen i Volda 1995...................................... 211
Brennevinsforbodet 1919–1926. 100 år sidan folkerøystinga
om varig brennevinsforbod (2019 – Ikkje trykt tidlegare)..... 227
IV Personlege møte
Bjarne Rabben, Moltustranda: Kulturarbeidaren
(«Syskenbandet 3/1987)......................................................... 238
Dagfinn Lillebø, Haugsbygda: Distriktsskrivaren
(Godtemplarbladet 1/1982)..................................................... 244
Marta Lid, Volda: Eg gav det beste av meg sjølv
(Godtemplarbladet 3/1982)..................................................... 250
Bjørn Brubakk, Hareid: I liv og død jeg vet min vei –
Om Brand- og Elieser-båtane (Syskenbandet 6/1985)........... 254
Gudrun Bugge, Nesset: Ein gong godtemplar, alltid
godtemplar (Godtemplarbladet 5/1995)................................. 259
Osvald Nordhaug, Smøla/Sula: Eg skulle gjerne hatt litt
meir medvind! (Syskenbandet 1/2004)................................... 264
Leif Hovde, Ålesund: Stemmesankaren med 8 periodar i
bystyret (Syskenbandet 1/2011).............................................. 269
Kåre Ellingsgård, Molde: Eg har i heile mi politiske
verksemd arbeidd for å halde alkoholen på snevrast
moglege felt. (Syskenbandet 6/2009)..................................... 274
V Bøker og blad. Skrifter og forfattarar med tilknytning til
edruskapsrørslas historie
Til kamp for ein samfunnsidé. Det trykte ord i fråhaldsrørslas
teneste (Syn og Segn 3/1993) ................................................ 279
Jubileumsskrifter om DNT
(Syskenbandet 2009).............................................................. 296
Afholdsfolkets festskrift 1914 (Syskenbandet 3/2015).......... 299
Alexander L. Kielland 1849-1906 – fråhaldsmann og
edruskapsagitator? (Folket 28/1999)...................................... 301
Ylajali (Ida Charlotte Wedel Jarlsberg 1855-1929)
(Syskenbandet 3/2013)........................................................... 304
«Statt upp til strid mot myrkheims her».
Bernt Støylen 1858-1937 (Syskenbandet 6/2008).................. 306
Elisabeth Edland 1869 –1901 (Syskenbandet 2/2013)........... 309
Johan Scharffenberg 1869–1965 – «Avholdsfolkets våkne
intellektuelle samvittighet» (Syskenbandet 6/2015)............... 311
Idar Handagard 1874 –1959 – kunnskapsrik og idealistisk
kulturarbeidar (Syskenbandet 5/2015)................................... 314
Inge Krokann 1893–1962 og IOGT (Syskenbandet 6/2012).. 317
VI Edruskapshistorie – berre for spesielt interesserte?
Samtale med professor Per Fuglum 1924–2008, Trondheim
(Folket 3/2001 + HIFO-nytt 2/2001)...................................... 319
Møte med lektor Haakon Odd Christiansen, 1910–1989,
Trondheim 4/3-1985. (Ikkje trykt tidlegare)........................... 328
VII Kronologisk bibliografi....................................................... 338
VIII Register ved Bjørn Austigard............................................ 344
ISBN: 978-82-93345-12-1
300,- (medlemspris kr. 250,-)
NY PRIS: 100,- (medlemspris kr. 50,-)
Bestill boka
NB! Porto kjem i tillegg til prisen.
